จ้ง โหยว

จ้งโหยว (จีน: 仲由; Pinyin: Zhòngyóu)หรือ จื่อลู่ (จีน: 子路; Pinyin: Zǐ Lù)ชาวรัฐหลู่(鲁国人)เป็นศิษย์ที่มีอายุอ่อนกว่าขงจื่อ 9 ปี [1] อุปนิสัยห้าวหาญ อารมณ์ร้อน เป็นคนโผงผาง หุนหันพลันแล่น [2] ซึ่งปรากฏใน หลุน-อฺวี่ [2](论语) ดังนี้7:10:1 อาจารย์กล่าวกับเหยียนหยวนว่า “เมื่ออยู่ในตำแหน่งก็ทำตามหน้าที่ เมื่อพ้นจากตำแหน่งก็เก็บตัว มีแต่เจ้ากับเราที่ทำได้เช่นนี้”7:10:2 จื่อลู่กล่าวว่า “หากอาจารย์ต้องนำทัพทั้งสาม อาจารย์จะให้ใครช่วย”7:10:3 อาจารย์กล่าวว่า “เราจะไม่เอาคนที่จู่โจมเสือร้ายโดยไม่มีอาวุธ หรือคนที่ข้ามแม่น้ำโดยไม่ใช้เรือแพ หรือคนที่พร้อมจะตายโดยไม่เสียดายชีวิต คนที่ช่วยงานเราต้องเป็นคนที่กระทำการต่างๆ ด้วยความระมัดระวัง ปรับแผนการทำงานได้ตามความเหมาะสม และทำตามแผนงานที่วางไว้จนสัมฤทธิผลได้” [3]11:12:1 หมินจื่อเชียนยืนข้างอาจารย์อย่างสุภาพเรียบร้อย จื่อลู่ดูอาจหาญแกล้วกล้า หรานโหย่วและจื่อก้งดูสบายๆ อาจารย์แช่มชื่นเบิกบาน11:12:2 “คนอย่างโหยว จะไม่ตายด้วยเหตุธรรมชาติ” [4]
จื่อลู่มีความสามารถในด้านการเมืองการปกครอง เคยดำรงตำแหน่งนายอำเภอให้กับตระกูลจี้ซื่อ เป็นขุนนางในอำเภอผู่อี้แห่งแคว้นเว่ย และเป็นนายอำเภอในอาณัติของข่งคุย [7] ในคัมภีร์หลุนอี่ว์(論語) ได้ปรากฏบทสนทนาระหว่างขงจื่อกับจื่อลู่เกี่ยวกับการบริหารบ้านเมือง ดังนี้ [8]13:3:1 จื่อลู่ถามว่า “หากเจ้านครเว่ยขอให้อาจารย์ช่วยปกครอง อาจารย์จะพิจารณาทำสิ่งใดก่อน” 13:3:2 อาจารย์ตอบว่า“ที่จำเป็นคือ ต้องทำนามให้เที่ยง”13:3:3 จื่อลู่ถามว่า “กระนั้นหรือ อาจารย์หลงไปหรือเปล่า ทำไมต้องทำนามให้เที่ยง” 13:3:4 อาจารย์กล่าวว่า "โหยว! เจ้าช่างหยาบคายเหลือเกิน เมื่อวิญญูชนไม่รู้อะไรก็ควรสงวนท่าที"13:3:5 “หากนามไม่เที่ยง วาจาก็ไม่ราบรื่น หากวาจาไม่ราบรื่น กิจก็ไม่สำเร็จ”13:3:6 “หากกิจไม่สำเร็จ หลี่และดนตรีก็ไม่เจริญ หากหลี่และดนตรีไม่เจริญ โทษทัณฑ์ก็ไม่เที่ยงธรรม หากโทษทัณฑ์ไม่เที่ยงธรรม ประชาราษฏร์จะไม่รู้ว่าจะปฏิบัติตนอย่างไร” 13:3:7 “ด้วยเหตุนี้ วิญญูชนเมือเอ่ยนามก็ต้องพูดได้ เมื่อพูดได้ก็ต้องปฏิบัติได้ ท่าทีของวิญญูชนต่อคำพูดไม่อาจเหลวไหลได้”[10]
จื่อลู่เสียชีวิตเนื่องจากบุกเข้าช่วยเหลือข่งคุย จนร่างกายถูกทหารศัตรูสับจนแหลกเมื่อครั้งรัฐเว่ยเกิดรัฐประหาร ทำให้ขงจื่อเสียใจมาก ข่งจื่อสาบานว่าจะไม่ทานอาหารประเภทเนื้อสับอีกต่อไป [14]